ผู้ประกอบการด้านดิจิทัลจะมีส่วนเปลี่ยนแปลงโลกหลังโควิด-19 อย่างไร
ไบรอัน หว่อง รองประธานด้านโครงการระดับโลก อาลีบาบา กรุ๊ป
- ทักษะในการใช้เครื่องมือดิจิทัล กลายเป็นสิ่งจำเป็นสำหรับผู้ประกอบการในการเอาชนะวิกฤตโรคระบาดในครั้งนี้ที่เกิดขึ้นอย่างต่อเนื่อง
- การเกิดโรคระบาดเป็นตัวแปรที่เร่งให้ธุรกิจในแทบทุกอุตสาหกรรมเปลี่ยนผ่านไปสู่ดิจิทัล
- การเลื่อนระดับชั้นทางสังคมที่ง่ายขึ้นและการสร้างคุณค่าร่วมกัน เป็นปัจจัยที่ผู้ประกอบการสามารถนำมาใช้ให้เป็นประโยชน์ในช่วงฟื้นตัวจากวิกฤตโดยนำเครื่องมือดิจิทัลเข้ามาช่วย
เมื่อ 17 ปีก่อนได้เกิดโรคซาร์สระบาดอย่างรวดเร็วไปทั่วประเทศจีน จนทำให้พนักงานอาลีบาบาต้องกักตัวอยู่ที่บ้าน ซึ่งในขณะนั้นอาลีบาบาถือเป็นสตาร์ทอัพที่เพิ่งก่อตั้งขึ้นเพียง 4 ปีเท่านั้น และมีโอกาสที่จะไปไม่รอดเพราะการที่ธุรกิจต้องหยุดชะงักถือเป็นอุปสรรคที่ใหญ่มากสำหรับอาลีบาบา แต่พนักงานก็ได้ขนคอมพิวเตอร์โทรศัพท์ และเอกสารกลับบ้าน เพื่อให้สามารถทำงานต่อได้
ในอีกมุมหนึ่งที่เราอาจไม่ได้นึกถึงคือวิกฤตก็ถือเป็นโอกาสให้บริษัทมีการปรับตัว อาลีบาบาได้เปิดตัวเถาเป่าในช่วงเวลาเดียวกับที่เกิดโรคซาร์สระบาด ซึ่งเถาเป่าถือเป็นแพลทฟอร์มแรกของอาลีบาบาที่เปิดตัวสู่ผู้บริโภค และปัจจุบันกลายเป็นมาร์เก็ตเพลสค้าปลีกออนไลน์ที่ใหญ่ที่สุดในโลก ความสำเร็จในครั้งนั้นพิสูจน์ให้เห็นว่าเราสามารถพลิกอุปสรรคให้กลายเป็นโอกาสได้แม้ในภาวะวิกฤต ตราบใดที่เราคิดบวก มุ่งมั่น และมีเป้าหมายร่วมกัน
ปัจจุบัน โลกต้องเผชิญกับโรคระบาดอีกครั้งจากไวรัสโคโรน่าที่ถือเป็นวิกฤตการณ์ด้านสาธารณสุขที่ใหญ่กว่าทุกครั้ง จนธุรกิจและผู้ประกอบการทั่วโลกต้องพบกับความท้าทายครั้งใหญ่ ซึ่งอาลีบาบาก็ได้ก้าวเข้ามาช่วยเหลือธุรกิจขนาดกลางและขนาดย่อมหรือเอสเอ็มอีให้ก้าวผ่านอุปสรรคที่เกิดขึ้นจากการระบาดของโควิด-19 และทำให้บริการสำคัญทางธุรกิจยังดำเนินต่อไปได้
ทันทีที่โควิด-19 ระบาดในจีน อาลีบาบาได้ประกาศมาตรการ 20 ข้อเพื่อช่วยเหลือธุรกิจที่ได้รับผลกระทบจากโรคระบาดดังกล่าว เมื่อร้านค้าในจีนต้องปิดชั่วคราวเนื่องจากมาตรการล็อคดาวน์ ผู้ขายในหลากหลายอุตสาหกรรมได้หันมาใช้ช่องทางเถาเป่าไลฟ์เพื่อเข้าถึงผู้บริโภคแบบออนไลน์และรักษายอดขาย ในขณะเดียวกันเกษตรกรในพื้นที่ชนบทของจีน ก็นำเถาเป่าไลฟ์มาใช้เป็นช่องทางในการขายพืชผักผลไม้เช่นกัน
เฟรชฮิปโป ที่ถือเป็นเชนซูเปอร์มาร์เก็ต “ค้าปลีกรูปแบบใหม่” ของอาลีบาบา ได้ช่วยนำสินค้าของสดมาส่งถึงมือผู้บริโภคในเมือง โดยผู้ซื้อสามารถสั่งสินค้าได้โดยตรงผ่านแอปพลิเคชั่น และยังเลือกใช้บริการส่งแบบปราศจากการสัมผัสกันได้อีกด้วย ส่วนดิงทอล์คซึ่งเป็นเครื่องมือสื่อสารและประสานงานออนไลน์ได้เปิดตัวฟีเจอร์ที่ช่วยให้พนักงานบริษัทมากกว่า 200 ล้านคนที่ทำงานในบริษัทมากกว่า 10 ล้านแห่งในจีนให้สามารถเชื่อมต่อถึงกันได้ นอกจากนี้ยังมีการเรียนการสอนผ่านดิงทอล์คโดยเฉลี่ยมากกว่า 1 ล้านห้องต่อวัน ในระหว่างวันจันทร์-ศุกร์ของเดือนมีนาคม 2563
แม้ว่าโรคระบาดจะสร้างผลกระทบอย่างหนักต่อเศรษฐกิจทั่วโลกในขณะนี้ แต่มันกลายเป็นเครื่องพิสูจน์ว่าเศรษฐกิจดิจิทัลเป็นฟังเฟืองที่ช่วยต่อสู้กับโควิด-19 ได้ ดังที่แจ็ค หม่า ผู้ก่อตั้งอาลีบาบาเคยกล่าวได้ว่า ตอนนี้บริษัทที่นำเทคโนโลยีอินเทอร์เน็ตมาใช้ตั้งแต่ก่อนเกิดโรคระบาดจะได้เปรียบกว่าในการขยายการเติบโตทางธุรกิจได้อย่างรวดเร็ว ดังนั้นความสามารถในการใช้เครื่องมือดิจิทัลจึงเป็นสิ่งที่จำเป็นสำหรับธุรกิจในการเอาตัวรอดจากวิกฤตที่เกิดขึ้นอย่างต่อเนื่อง
อาลีบาบาต้องช่วยให้ผู้ประกอบการสามารถใช้ประโยชน์จากเศรษฐกิจดิจิทัลได้มากขึ้น และสร้างโซลูชั่นที่แก้ปัญหาในแต่ละพื้นที่ เพื่อให้ธุรกิจมีโอกาสอยู่รอดได้ในภาวะวิกฤตและสร้างการเติบโตในระยะยาว
ทีม Alibaba Global Initiatives (AGI) ภายใต้อาลีบาบา บิสเนส สคูล เล็งเห็นถึงความจำเป็นอย่างเร่งด่วนในการผลักดันและเพิ่มขีดความสามารถให้ผู้ประกอบการและเอสเอ็มอี จึงได้จัดทำคู่มือเพื่อเผยแพร่สิ่งที่ได้เรียนรู้จากการทำงานของอาลีบาบาในการต่อสู้กับโควิด-19 เพื่อเป็นแหล่งความรู้สำหรับผู้ประกอบการทั่วโลกที่ต้องการนำเทคโนโลยีดิจิทัลใหม่ๆ มาใช้เพื่อฟื้นตัวจากวิกฤต
การเกิดขึ้นของโรคระบาดยังเป็นตัวเร่งให้ธุรกิจเปลี่ยนผ่านไปสู่ดิจิทัลในเกือบทุกอุตสาหกรรม ในช่วงที่ทั่วโลกกำลังเริ่มฟื้นตัวอย่างค่อยเป็นไปค่อยไป เราได้เห็นว่าโรคระบาดก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงของพฤติกรรมผู้บริโภคซึ่งมีทีท่าว่าจะเปลี่ยนแปลงตลอดไป คำถามคือเราจะช่วยให้ผู้ประกอบการนำเครื่องมือดิจิทัลและนวัตกรรมมาใช้เพื่อฝ่าฝันช่วงที่เกิดโรคระบาดได้อย่างไร
คำถามคือ โอกาสแบบไหนที่ผู้ประกอบการควรมองหาในช่วงฟื้นตัว เพื่อปรับธุรกิจให้เข้ากับพฤติกรรมใหม่ของผู้บริโภคโดยใช้เครื่องมือดิจิทัล
ประเด็นแรก ชัดเจนแล้วว่าเศรษฐกิจดิจิทัลจะมีบทบาทสำคัญเพิ่มขึ้นในการฟื้นเศรษฐกิจทั่วโลกหลังวิกฤตโควิด-19 เห็นได้จากตลาดในจีนที่อีโคซิสเท็มซึ่งเป็นดิจิทัลจะมีความยืดหยุ่น คล่องตัว และปรับตัวตามการเปลี่ยนแปลงได้รวดเร็วกว่าระบบเศรษฐกิจแบบดั้งเดิม
เศรษฐกิจดิจิทัลเป็นสัญญาณว่ารูปแบบโมเดลธุรกิจแบบดั้งเดิมที่ต้องมีผู้แพ้และผู้ชนะในตลาดกำลังจะหมดไป แต่เปลี่ยนไปสู่รูปแบบที่ทุกฝ่ายสร้างคุณค่าร่วมกัน บริการดิจิทัลที่ผู้คนนิยมใช้ในช่วงที่เกิดโรคระบาด เช่น เว็บขายซื้อสินค้าออนไลน์ การใช้จ่ายแบบไร้เงินสด และบริการเดลิเวอรี่แบบไม่ต้องสัมผัสกัน รวมทั้งการไลฟ์สตรีมมิ่ง เกือบจะกลายเป็นสิ่งที่ขาดไม่ได้ไปแล้วในตอนนี้ ดังนั้นในการสร้างอีโคซิสเท็มของธุรกิจ ผู้ประกอบการจึงต้องพิจารณาเลือกใช้แพลทฟอร์มที่เอื้อให้ผู้เล่นรายต่างๆ สามารถเข้ามาแก้ปัญหาที่เกิดขึ้นร่วมกันได้
ประเด็นที่สอง ความสามารถในการสร้างระบบใหม่ได้ง่ายแม้เริ่มจากศูนย์ ทำให้เอสเอ็มอีและผู้ประกอบการในตลาดเกิดใหม่สามารถก้าวเข้ามาในตลาดได้ง่ายขึ้น และยังมีข้อดีของตลาดที่กำลังฟื้นตัวหลังโควิด-19 จึงถือเป็นโอกาสครั้งใหญ่สำหรับผู้ประกอบการทุกราย
เราได้เห็นผู้ประกอบการหลายรายในเครือข่าย AGI ทั้งในเอเชียและอาฟริกา ที่ประสบความสำเร็จในการเปลี่ยนมาใช้โซลูชั่นดิจิทัลในช่วงที่ตลาดได้รับผลกระทบจากโควิด โดยผู้ที่เคยผ่านหลักสูตร eFounders อย่างเดวิส มูซินกูซี ซึ่งเปิดบริษัทให้คำปรึกษาทางการแพทย์แบบทางไกลในอูกันดา ได้ใช้โอกาสนี้ช่วงเวลาให้บริการคอลเซ็นเตอร์ของบริษัทเป็นตลอด 24 ชั่วโมงโดยไม่มีวันหยุด และปรับธุรกิจเพื่อสร้างแพลทฟอร์มอีคอมเมิร์ซที่จำหน่ายอุปกรณ์ป้องกันส่วนบุคคล (PPEs) รวมทั้งยกระดับบริการส่งยาของบริษัท
ส่วนผู้ที่เคยเข้าร่วมหลักสูตร eFounders อีก 2 รายในรวันดา คือนาเดีย อูวามาโฮโร และออริจีน อิกิราเนซา ได้เปิดตัว eShuri Platform และ O’Genius Panda ซึ่งเป็นแพลทฟอร์มด้านการศึกษาที่ช่วยให้เด็กนักเรียนในรวันดาสามารถเรียนแบบออนไลน์ได้ในช่วงที่เกิดโรคระบาด ส่วนโจชา อรากอน และสตีฟ ซาย ในฟิลิปปินส์ได้สร้างแพลทฟอร์มอีคอมเมิร์ซ Zagana สำหรับขนส่งผักผลไม้จากฟาร์มไปยังบ้านผู้ซื้อ โดยได้รับแรงบันดาลใจจากโมเดลของเถาเป่า วิลเลจ ที่พวกเขาได้เรียนรู้จากโครงการ eFounders Fellowship ที่เกิดจากความร่วมมือระหว่างอังค์ถัดและอาลีบาบา กรุ๊ป เพื่อช่วยให้ผู้ประกอบการในประเทศกำลังพัฒนาเป็นฟังเฟืองผลักดันให้เกิดการเปลี่ยนผ่านไปสู่ดิจิทัลในประเทศบ้านเกิดของตน
ผู้ประกอบการที่นำเทคโนโลยีดิจิทัลมาใช้ไม่เพียงสามารถปรับธุรกิจของตนให้เข้ากับความท้าทายใหม่ที่เกิดขึ้นเท่านั้น แต่ยังช่วยเหลือผู้คนและเป็นผู้นำในการฟื้นฟูอีกด้วย เช่น RumaKita ซึ่งเป็นแพลทฟอร์มความร่วมมือระดับประเทศที่ก่อตั้งโดยแดเนียล ลิม ที่เคยเข้าอบรมหลักสูตร Netpreneur Training โดยแพลทฟอร์มนี้ได้รับการสนับสนุนจากผู้ประกอบการรายที่เคยเข้าอบรม eFounders และ Netpreneur และอยู่ในแวดวงโลจิสติกส์และการผลิตในมาเลเซีย แฟลทฟอร์มนี้สร้างขึ้นเพื่อช่วยจัดหา แบ่งปัน และขนส่งอุปกรณ์ที่กำลังเป็นที่ต้องการให้กับหน่วยงานที่ทำงานด้านสาธารณสุขในแนวหน้าอย่างมีประสิทธิภาพและเกิดประโยชน์สูงสุด
ประโยชน์ของเศรษฐกิจดิจิทัลยังทำให้ผู้ประกอบการสามารถเลื่อนระดับชั้นทางสังคมได้ง่ายขึ้น รวมทั้งทำให้ประชากรชายขอบได้รับประโยชน์จากระบบเศรษฐกิจมากกว่าเดิม
จากประสบการณ์ของเราทำให้เห็นว่าเศรษฐกิจดิจิทัลมีความสำคัญในการสร้างโอกาสใหม่ๆ และผลักดันการเติบโตทางเศรษฐกิจแบบมีส่วนร่วมได้ เพราะแพลทฟอร์มของเราได้สร้างงานทั้งทางตรงและทางอ้อมมากกว่า 40 ล้านตำแหน่งในจีน และช่วยเหลือเอสเอ็มอีและสตาร์ทอัพหลายสิบล้านราย
นอกจากนี้ การที่บริษัทต่างๆ หันมาให้พนักงานทำงานจากที่บ้านมากขึ้นเนื่องจากโควิด-19 ยังเปิดโอกาสให้ผู้ประกอบการได้ทบทวนการวางโครงสร้างองค์กรใหม่ เพราะสามารถเลือกพนักงานที่มีความสามารถเข้าทำงานโดยไม่มีข้อจำกัดด้านพื้นที่หรือพรมแดนอีกต่อไป
เอสเอ็มอีถือเป็นหัวใจสำคัญในการสร้างตำแหน่งงานและการเติบโตทางเศรษฐกิจในทุกสังคม และเปรียบเสมือนเข็มทิศที่นำทางในช่วงที่เศรษฐกิจฟื้นตัว รายใดที่สามารถเปลี่ยนความเสี่ยงและร่วมมือในการนำเทคโนโลยีดิจิทัลมาใช้ รวมถึงช่วยเหลือลูกค้า พันธมิตร และชุมชน ก็จะมีโอกาสมากที่สุดในการอยู่รอดและเติบโตได้ในระยะยาว
แม้เราจะไม่สามารถคาดเดาผลกระทบของโรคระบาดว่าจะยาวนานแค่ไหน และจะกลับมาระบาดอีกระลอกหรือไม่ แต่เรามองว่าหลังโควิด-19 ผู้คนและธุรกิจจะมีความพร้อมในการรับมือมากขึ้นโดยมีเทคโนโลยีเป็นตัวช่วย เศรษฐกิจดิจิทัลจะเข้ามามีบทบาทสำคัญในทุกด้านของชีวิต ไม่ว่าจะเป็นการช่วยให้ธุรกิจสามารถดำเนินไปได้อย่างต่อเนื่อง หรือช่วยให้ผู้คนเข้าถึงสินค้าที่จำเป็นในชีวิตประจำวัน โลกหลังจากนี้จะเป็นโลกที่แข็งแกร่งที่เราทุกคนต้องช่วยกันสร้าง และนับจากนี้เราเป็นเวลาที่อาลีบาบาจะเสริมศักยภาพและทำงานร่วมกับผู้ประกอบการในการร่วมสร้างโลกที่แข็งแกร่งด้วยเช่นกัน
บทความนี้เกิดจากความมุ่งมั่นของอาลีบาบา บิสเนส สคูล โดยบทความต้นฉบับภาษาอังกฤษสามารถเข้าชมได้ที่นี่ อาลีบาบา บิสเนส สคูลมีวิสัยทัศน์ในการเสริมศักยภาพให้ผู้ประกอบการ ผู้หญิง และคนรุ่นใหม่ทั่วโลกด้วยการศึกษาและโครงการฝึกอบรมเกี่ยวกับเศรษฐกิจดิจิทัลและประโยชน์ที่จะนำมาสู่สังคมในวงกว้าง
แชร์
ก๊อปปี้ลิ้งค์