บทสัมภาษณ์ แดเนียล จาง: “ความรับผิดชอบสูงสุดของผมสำหรับงาน 11.11 คือการช้อป”

แดเนียล จาง ประธานกรรมการและซีอีโอ อาลีบาบา กรุ๊ป

ในปีนี้มหกรรมช้อปปิ้งระดับโลก 11.11 จัดขึ้นเป็นปีที่ 11 ตลอดระยะเวลา 10 ปี ที่ผ่านมา งาน 11.11 ได้เปลี่ยนรูปแบบจากแคมเปญแปลกใหม่ทางการตลาด เชิญชวนให้ผู้บริโภคหันมาช้อปปิ้งบนแพลตฟอร์มทีมอลล์ มาเป็นงานช้อปปิ้งระดับโลกที่ยิ่งใหญ่ที่สุด

จากบทสัมภาษณ์ล่าสุด ประธานกรรมการและซีอีโอ อาลีบาบากรุ๊ป แดเนียล จาง เปิดเผยเกี่ยวกับการลดราคาอย่างกระหน่ำในปีนี้ การส่งไม้ต่อให้ผู้นำอาลีบาบารุ่นใหม่ กลยุทธ์ระดับโลก ระบบปฏิบัติการทางธุรกิจของอาลีบาบาและหนทางสู่การเป็น “บริษัทที่ดีที่ดำเนินกิจการอย่างน้อย 102 ปี” บทสัมภาษณ์ถูกตัดให้กระชับ เพื่อความชัดเจนและความสะดวกในการเรียบเรียง

งาน 11.11 ในปีนี้ได้รับการดูแลโดย ฟ่าน เจียง ประธานกรรมการเถาเป่าและทีมอลล์ ทำไมจึงมั่นใจให้เขารับช่วงต่อ ความคาดหมายของคุณคืออะไร

ฟ่าน เจียง ดำรงตำแหน่งสำคัญในฐานะประธานกรรมการเถาเป่าและทีมอลล์ แพลตฟอร์มค้าปลีกของจีน ตัวเขาและทีมงานได้แสดงความสามารถ ความเข้าใจอย่างลึกซึ้งเกี่ยวกับตลาดและกลยุทธ์ทางธุรกิจ รวมไปถึงศักยภาพด้านระบบปฏิบัติการ งาน 11.11 ซึ่งจัดขึ้นครั้งแรกในปี 2552 ในรูปแบบงานลดราคา จนกลายมาเป็นมหกรรมช้อปปิ้งระดับโลกปีที่ 11 ตลอด 10 ปีที่ผ่านมา เราได้รับประสบการณ์อันน่าทึ่ง เราเห็นกลุ่มผู้บริโภคที่หลากหลายและเป็นกลุ่มคนรุ่นใหม่มากขึ้น ผู้บริโภคแต่ละเจเนอเรชันต่างต้องการเพื่อนที่เข้าใจความต้องการของตัวเอง ผมเชื่อว่าเราต้องไม่เพียงเข้าใจไลฟ์สไตล์ของผู้บริโภค แต่ต้องมีไลฟ์สไตล์ที่เหมือนกัน

ผมคิดว่ากลุ่มคนรุ่นใหม่เป็นอนาคตของประเทศและจะเป็นผู้นำในการขับเคลื่อนการเติบโตของการบริโภคในประเทศจีน เปลี่ยนรูปแบบงาน 11.11 สร้างคุณค่าให้กับเถาเป่าและทีมอลล์ และยังพัฒนาตลาดการบริโภคภายในและทั่วโลกในปีนี้ หน้าที่ของผมคือการเคลื่อนย้ายทรัพยากรภายในธุรกิจดิจิทัลของอาลีบาบา เพื่อสนับสนุนทีมงานที่ดูแลมหกรรม 11.11 ผมเชื่อว่าทีมงานของเราจะใช้ความคิดสร้างสรรค์และความกระตือรือร้น บวกกับจินตนาการที่เยี่ยมยอดเพื่อนำเสนอประสบการณ์ใหม่ในงาน 11.11 สำหรับผู้บริโภคและร้านค้า

คุณวางแผนว่าจะทำอะไรเวลาเที่ยงคืนของวันที่ 11 เดือน 11

เรียกได้ว่าปีนี้จะเป็นประสบการณ์ใหม่สำหรับผม ผมสามารถโฟกัสกับการช้อปปิ้ง ตลอด 10 ปีที่ผ่านมา ผมคอยดูแลงานที่ศูนย์สั่งการ เพื่อให้มั่นใจว่าทุกอย่างในงานเป็นไปตามแผนที่วางไว้และระบบสั่งการจะเป็นไปอย่างเรียบร้อยในช่วงเปิดตัว ช่วงเวลาที่สำคัญที่สุดคือตอนที่นาฬิกาบอกเวลาเที่ยงคืน จะมีการนับถอยหลังเข้าสู่งานบนเวที หน้าที่สำคัญที่สุดของผมในปีนี้คือการช้อปปิ้งและการเป็นผู้บริโภคที่ดี ผมตั้งใจไว้ว่าจะแสดงความเห็นแบบเรียลไทม์ให้กับทีมงานเพื่อที่จะเข้าใจประสบการณ์ตรงของผู้ใช้ ทำให้เราสร้างสรรค์งาน 11.11 ที่ดีที่สุดให้กับผู้บริโภค

ครั้งนี้จะเป็นงาน 11.11 ครั้งแรกหลังการเปิดใช้ระบบปฏิบัติการทางธุรกิจของอาลีบาบา เมื่อช่วงต้นปีที่ผ่านมา อะไรคือเหตุผลในการก่อตั้งระบบดังกล่าว

ปัจจุบันผู้บริโภคจากหลากหลายอุตสาหกรรมพร้อมที่จะเปลี่ยนไปสู่รูปแบบดิจิทัล มีระบบปฏิบัติการดิจิทัลที่แท้จริง ไม่ใช่แค่ใช้อินเทอร์เน็ตเป็นช่องทางการขาย ดังนั้นคำถามคือเราจะสามารถใช้การบริการและนวัตกรรมเทคโนโลยีของเราที่สร้างและปรับปรุงมาตลอดระยะเวลา 20 ปี เพื่อนำเสนอโซลูชันที่สร้างขึ้นสำหรับแต่ละอุตสาหกรรมให้กับผู้ค้าของเรา ไม่ใช่เพื่อช่วยกลุ่มผู้ค้าขายสินค้าจำนวนมากขึ้นเท่านั้น แต่ยังเป็นการกระตุ้นให้ผู้ค้าพัฒนาผลิตภัณฑ์ใหม่ๆ ใช้ประโยชน์จากซัพพลายเชน รวมไปถึงขับเคลื่อนนวัตกรรมภายในองค์กร

บริษัทจะมีระบบปฏิบัติการดิจิทัลที่สมบูรณ์ได้ต่อเมื่อมีระบบปฏิบัติการด้านธุรกิจที่ประสานงานกันเป็นอย่างดี แต่ระบบปฏิบัติการที่ดีอย่างเดียวไม่เพียงพอ บริษัทควรจะมีค่านิยมที่ยึดถือ ผลิตภัณฑ์ และการบริการที่ให้ประโยชน์อย่างแท้จริงกับผู้บริโภค หากมีมาตรฐานเหล่านี้ ผู้ประกอบการจึงจะสามารถเชื่อมโยงเทคโนโลยีกับธุรกิจของตนเพื่อปรับตัวสำหรับการเปลี่ยนแปลงในอนาคต

อาลีบาบาเป็นผู้ริเริ่มคอนเซ็ปต์การค้าปลีกใหม่ (นิวรีเทล) ซึ่งเป็นการรวมเอาคุณสมบัติที่ดีที่สุดของร้านค้าปลีกที่จับต้องได้กับ (physical retail) กับประสบการณ์ช้อปปิ้งออนไลน์ อาลีบาบาจะช่วยร้านค้าเปลี่ยนโฉมไปสู่นิวรีเทลอย่างไร

เราทำงานอย่างต่อเนื่อง การเปลี่ยนแปลงทางดิจิทัลเกิดขึ้นกับอุตสาหกรรมต่างๆ เราจะได้เห็นปรากฏการณ์ดังกล่าวในงาน 11.11 ที่กำลังจะเกิดขึ้น พาร์ทเนอร์ของเราจากธุรกิจ FMCG และร้านขายของชำ อาทิ RT-Mart หรือร้านค้าปลีกสินค้าแต่งบ้านอย่าง Easyhome หรือ Red Star Macalline ต่างร่วมงาน 11.11 อย่างเต็มรูปแบบ พร้อมแสดงการปรับโฉมทางดิจิทัลครั้งล่าสุด ซึ่งจะกระตุ้นให้เกิดการเติบโตในบริษัทและช่วยเพิ่มช่องทางการทำธุรกิจใหม่ๆ สิ่งสำคัญที่สุดคือธุรกิจของคุณจะต้องดำเนินกิจการที่สร้างคุณค่าให้กับผู้บริโภคอย่างแท้จริง

RT-Mart ไฮเปอร์มาร์เก็ตของประเทศจีนที่นำเอาเทคโนโลยีนิวรีเทลของอาลีบาบามาปรับใช้ในงานครบรอบ 20 ปี ของบริษัทเมื่อเดือนกันยายนที่ผ่านมา คุณกล่าวไว้ว่าอาลีบาบาตั้งใจจะเป็น “บริษัทที่ดีที่ดำรงอยู่อย่างน้อย 102 ปี” มากกว่าการเป็นบริษัทขนาดใหญ่ที่กุมอำนาจทางธุรกิจ อะไรเป็นปัจจัยที่บอกว่าบริษัทเป็น “บริษัทที่ดี”

คำว่า “ดี” ในความหมายของอาลีบาบาคือ การคืนสู่สังคมเพื่อให้เกิดการพัฒนาในเชิงบวกและสามารถสนับสนุนผู้ใช้และอุตสาหกรรมนั้นๆ ได้อย่างยั่งยืน อาลีบาบาใช้ประโยชน์จากการพัฒนาทางสังคม มาพัฒนาแพลตฟอร์มที่เราใช้อยู่ทุกวันนี้ เรามีหน้าที่ที่จะคืนสู่สังคมและผู้ใช้ของเราในยุคดิจิทัล ลูกค้าของเราเป็นสิ่งสำคัญลำดับต้นๆ และเราจะไม่หยุดการสร้างคุณค่าที่ดีให้กับพวกเขา เราต้องขับเคลื่อนกิจกรรมเชิงบวกให้กับชุมชนโดยรอบ ผ่านการลงทุนลงแรงกับลูกค้าและชุมชน ซึ่งจะนำไปสู่วัฒนธรรมแห่งความเป็นหนึ่งเดียวและสังคมที่ยั่งยืน มีการใช้ทรัพยากรอย่างคุ้มค่าและทุกฝ่ายได้รับประโยชน์ร่วมกัน อาลีบาบาตั้งใจที่จะเป็นบริษัทที่ดี ซึ่งเป็นหน้าที่และความรับผิดชอบต่อสังคม

ในเดือนกันยายนที่ผ่านมา คุณได้ตั้งเป้าหมายใหม่ซึ่งกำหนดให้อาลีบาบารองรับผู้บริโภคกว่า 1 พันล้านรายทั่วโลก และมียอดขายออนไลน์ (GMV) ทะลุเป้า 10 ล้าน ล้านหยวน ภายในปีงบประมาณ 2567 ช่วยอธิบายเกี่ยวกับเป้าหมายดังกล่าวและหนทางที่จะบรรลุเป้าหมายนี้

ผมยอมรับว่าสิ่งนี้เป็นเป้าหมายที่ทะเยอทะยาน แต่โรดแมปของเรามีความชัดเจน วันนี้เรารองรับบริการแก่ผู้บริโภคถึง 700 ล้านคนในประเทศจีน และเราเชื่อว่าเรามีศักยภาพที่จะรองรับผู้บริโภคจำนวน 1 พันล้านคน เรามองเห็นโอกาสมากมายในตลาด ในแต่ละปีมีผู้ใช้รายใหม่จำนวนมาก กลุ่มคนรุ่นใหม่เริ่มเข้าถึงอินเทอร์เน็ตและอายุน้อยลงขึ้นทุกที แม้ว่าผู้บริโภคมีอายุมากขึ้นถึง 50-60 ปี ก็ยังมีแนวโน้มในการใช้อินเทอร์เน็ตอยู่ กลุ่มผู้บริโภคเหล่านี้จะมีไลฟ์สไตล์ที่แตกต่างจากปัจจุบันโดยสิ้นเชิง แรงขับเคลื่อนสำคัญที่จะทำให้เราบรรลุเป้าหมายของการมียอดขายออนไลน์ทะลุ 10 ล้าน ล้านหยวน คือการตอบสนองความต้องการของผู้บริโภคทุกด้าน ไม่ว่าจะเป็นเรื่องอะไรในเวลาที่ต้องการ ซึ่งรวมถึงการขยายหมวดหมู่สินค้าและผู้ใช้บนแพลตฟอร์ม เพื่อที่ไลฟ์สไตล์และรูปแบบการบริโภคจะสามารถเชื่อมโยงกับการใช้งานของอาลีบาบาได้ไม่มากก็น้อย เรามีการขยายฐานผู้ใช้และเพิ่มหมวดหมู่สินค้าอย่างต่อเนื่องและเราตั้งใจที่จะบรรลุเป้าหมายเหล่านี้

อะไรคือกลยุทธ์ระดับโลกของอาลีบาบา

โลกาภิวัตน์กลายเป็นเสาหลักสำคัญของสามกลยุทธ์หลักสำหรับอนาคตของอาลีบาบา เรากำหนดกลยุทธ์ระดับโลกไว้ภายใต้ “ความริเริ่ม 5 ประการ”: การซื้อระดับโลก (Global Buy) การขายระดับโลก (Global Sell) การจ่ายเงินระดับโลก (Global Pay) การขนส่งระดับโลก (Global Delivery) และความสนุกสนานระดับโลก (Global Fun) เรายึดถือแนวทางดังกล่าวและเรามีความก้าวหน้าอย่างเป็นรูปธรรม ผู้บริโภคทั่วโลกนอกตลาดจีนมีจำนวนเกินกว่า 130 ล้านคน เมื่อเดือนมิถุนายนที่ผ่านมา และเรามีแนวโน้มที่จะเติบโตอย่างต่อเนื่องในแต่ละไตรมาส

เป้าหมายระดับโลกของเรา สิ่งสำคัญอันดับแรกคือการให้บริการผู้บริโภคที่เพิ่มมากขึ้น โดยการจัดหาสินค้าที่ผู้บริโภคมองหา ในขณะเดียวกันทำให้ผู้บริโภคสนุกสนานและยกระดับไลฟ์สไตล์ เป็นสิ่งจำเป็นที่เราจะพัฒนาระบบสาธารณูปโภคขั้นพื้นฐานสำหรับยุคดิจิทัล ซึ่งได้แก่ ลอจิสติกส์ การชำระเงิน และการมีกฎระเบียบทางรัฐบาลที่สนับสนุนกิจกรรมเหล่านั้น ภายในระบบนี้เราจะดำเนินกลยุทธ์ที่มีความมั่นคง ชัดเจนและรองรับกลยุทธ์ระดับโลก 5 ประการของอาลีบาบา ท้ายที่สุดเราหวังว่าจะเห็นอาลีบาบาพัฒนาจากแพลตฟอร์มทางธุรกิจของจีนไปสู่แพลตฟอร์มระดับโลกเพื่อการแลกเปลี่ยนและการค้าอย่างแท้จริง และประสบความสำเร็จในการสร้างแพลตฟอร์มให้การทำธุรกิจให้เป็นเรื่องง่าย ไม่ว่าจะอยู่ที่ใดในโลก

มีตลาดและโอกาสมากมายทั่วโลก ตลาดใดที่คุณคิดว่ามีศักยภาพสูงสุด

แต่ละพื้นที่ต่างมีคุณสมบัติด้านสังคม เศรษฐกิจ และการเมืองที่พิเศษแตกต่างกัน เช่นเดียวกับการใช้ชีวิตของผู้บริโภค สิ่งสำคัญคือการตอบสนองด้านผลิตภัณฑ์ จัดหาบริการที่สัมพันธ์กับผู้บริโภคในแต่ละที่ ในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา เราให้ความสำคัญกับตลาดเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ โดยเฉพาะในด้านอีคอมเมิร์ซและลอจิสติกส์สถิติเกี่ยวกับผู้ใช้แสดงให้เห็นว่า ผู้บริโภคเป็นคนรุ่นใหม่เพิ่มขึ้นและมีจำนวนผู้ใช้มากขึ้นเช่นกัน แพลตฟอร์มลาซาด้า รองรับผู้ใช้กว่า 550 ล้านคนใน 6 ประเทศ หลายประเทศเปลี่ยนจากการใช้พีซีมาเป็นสมาร์ทโฟน ซึ่งเป็นรากฐานที่สำคัญในการพัฒนาธุรกิจอีคอมเมิร์ซและธุรกิจดิจิทัล เราจะขยายการดำเนินงานในตลาดนี้อย่างต่อเนื่อง โดยการใช้ประสิทธิภาพของฐานการผลิตในประเทศจีนมานำเสนอทางเลือกและประสบการณ์ต่างๆ ให้กับภูมิภาค นอกจากนี้เรายังสนับสนุนการใช้แพลตฟอร์มข้ามชาติ อาทิ อาลีเอ็กซ์เพรส เพื่อรองรับตลาดอื่นๆ อาทิ ยุโรปและอเมริกาเหนือ

เศรษฐกิจจีนกำลังจะตกอยู่ในภาวะถดถอย คุณมีแผนอย่างไรในการขับเคลื่อนอาลีบาบาไปข้างหน้า

เป็นที่แน่ชัดว่าเศรษฐกิจจีนกำลังเปลี่ยนผ่านจากการพึ่งพาการส่งออกและลงทุนไปยังเศรษฐกิจที่พึ่งพาตลาดภายในประเทศ โดยเฉพาะอย่างยิ่งด้านการบริโภคและการบริการ ตลาดภายในจะกลายเป็นพลังขับเคลื่อนของเศรษฐกิจจีน ในช่วง 20 ปีที่ผ่านมา อาลีบาบามีความพยายามสร้างตลาดการค้าออนไลน์ที่ใหญ่ที่สุดในโลก เรารองรับผู้บริโภค 700 ล้านคนในจีน ในอนาคตเรามั่นใจว่าเราจะสามารถรองรับผู้บริโภค 1 พันล้านราย เราสามารถตอบสนองความต้องการของผู้บริโภคในหลากหลายมิติ เพื่อการใช้ชีวิตในปัจจุบันและอนาคต ตั้งแต่เสื้อผ้าที่สวมใส่ไปจนถึงอาหารที่เลือกรับประทาน รวมไปถึงที่อยู่อาศัย วิธีการเดินทางและความชอบส่วนตัวของแต่ละคน

อาลีบาบาสามารถจัดหาสินค้า บริการ และประสบการณ์ให้แก่ผู้บริโภคได้อย่างมีประสิทธิภาพ เราจะเป็นหัวจักรสำคัญในการเปลี่ยนผ่านเศรษฐกิจจีนไปสู่การพึ่งพาการบริโภคภายในประเทศเรามอบทางเลือกที่มีประสิทธิภาพแก่ผู้ค้าและพาร์ทเนอร์ เพื่อเข้าถึงตลาดและใช้โอกาสที่มีให้เป็นประโยชน์ อาลีบาบาไม่ได้เป็นเพียงช่องทางการขายแต่เป็นแพลตฟอร์มรอบด้านที่ช่วยผู้ค้าสร้างความตระหนักรู้แก่ผู้บริโภค สร้างภาพลักษณ์ที่ดีและบริหารจัดการทรัพย์สินของผู้บริโภค การกระตุ้นการบริโภคภายในประเทศจึงกลายมาเป็นกลยุทธ์สำคัญนอกเหนือจากกลยุทธ์ระดับโลก

อาลีบาบาตั้งใจจะเป็นบริษัทที่ดำรงอยู่ 102 ปี อะไรเป็นแรงขับเคลื่อนการเติบโตอย่างยั่งยืน

ผมเชื่อว่าการเติบโตอย่างยั่งยืนจะมาจากการวางกลยุทธ์หลัก 3 ประการของเรา บริษัทจะขยายฐานผู้บริโภคภายในประเทศและทั่วโลก เราจะคิดค้นและสรรหาผลิตภัณฑ์ที่แตกต่าง รวมไปถึงบริการเพื่อตอบสนองความต้องการของผู้บริโภคในทุกมิติของชีวิตประจำวัน ในขณะเดียวกัน เราต้องการสนับสนันให้ผู้ประกอบการที่เป็นลูกค้าของเราตอบโจทย์กลุ่มลูกค้าของตนได้ดียิ่งขึ้น โดยการช่วยให้พวกเขานำข้อมูลที่มีอยู่มาใช้ให้เกิดประโยชน์ โดยพึ่งพาบริการพื้นฐานของอาลีบาบาที่ถูกออกแบบมาเพื่อการใช้งานในยุคดิจิทัล สิ่งเหล่านี้จะช่วยให้ลูกค้าของเราเปลี่ยนโฉมธุรกิจและการดำเนินงาน กลายเป็นบริษัทเทคโนโลยีที่แท้จริงดังเช่นอาลีบาบา ผมเชื่อว่ารากฐานของเราจะเป็นแรงผลักดันให้บริษัทประสบความสำเร็จ